Introduction. The development of pneumatic shooting has led to the construction of technologically advanced devices with discharge energies similar to those of firearms. The pneumatic weapons ammunition market offers a variety of shot which varies in penetration properties and the extent of gunshot damage. In view of the ease of „tuning” of air rifles, a study was conducted of the inlet damage to the anterior femoral surface after pneumatic gunshots. The paper shows the differences in damage parameters depending on the type of shot.

Material and methods. In the study, Air Arms Hi-Power Xtra FAC cal. 5.5 mm and FX Bobcat Mk II cal. 6.35 mm pneumatic carbines were used and lead shot by Haendler&Natterman’s Spitzkugel type, Hollow Point and Baracuda cal. 5.5 mm and 6.35 mm, as well as lead-free shot Excite Apollo cal. 5.5 mm and Black Max Lead-Free cal. 6.35 mm. Measurements were taken of the extent of inlet damage to the anterior surface of the femoral shaft with X-ray and CT imaging.

Results. HollowPoint shot caused the greatest range of gunshot penetration damage in both bone and periosteum, Apollo lead-free shot caused the least. At the same time, HollowPoint shot showed the greatest susceptibility to ricocheting.

Conclusions: 1. The type of shot used influences diversified morphology of the holes and the nature of gunshot damage to the femoral shaft. The differences concern both the gunshot holes and the nature, course and extent of associated fractures.
2. The smallest inlet holes and damage to the periosteum with a regular shape are caused by gunshots with pointed and pointed tip pellets. The greatest extent of bone and periosteum inlet damage was observed in gunshots with Hollow Point type shot due to its predisposition to deformation and fragmentation.
3. Radio-imaging studies are a valuable complement to macroscopic visual assessment providing a useful value for identifying the type of shot used.

Wstęp. Rozwój strzelectwa pneumatycznego doprowadził do powstania zaawansowanych technologicznie urządzeń o energii wylotowej zbliżonej do broni palnej. Rynek amunicji do broni pneumatycznej oferuje zróżnicowane śruty, które różnią się właściwościami przenikania i rozległością obrażeń postrzałowych. W związku z łatwością „tuningu” wiatrówek, przeprowadzono badania uszkodzeń wlotowych powierzchni przedniej kości udowej po postrzałach z broni pneumatycznej. Praca przedstawia różnice w parametrach uszkodzeń w zależności od rodzaju śrutu.

Materiał i metody. W badaniach wykorzystano karabinki pneumatyczne Air Arms Hi-Power Xtra FAC kal. 5,5 mm oraz FX Bobcat Mk II kal. 6,35 mm oraz śruty ołowiane firmy Haendler&Natterman typu Spitzkugel, Hollow Point i Baracuda kal. 5,5 mm oraz 6,35 mm oraz śruty bezołowiowe Excite Apollo kal. 5,5mm oraz Black Max Lead-Free kal. 6,35mm. Dokonano pomiarów rozmiarów uszkodzeń wlotowych powierzchni przedniej trzonu kości udowej wraz z obrazowaniem rentgenowskim oraz tomografii komputerowej.

Wyniki. Największy zakres postrzałowych uszkodzeń wlotowych zarówno w kości jak i okostnej powodował śrut typu HollowPoint, najmniejszy śrut bezołowiowy Apollo. Jednocześnie śrut typu HollowPoint wykazywał największą podatność na rykoszetowanie.

Wnioski:
1. Rodzaj użytego śrutu wpływa na zróżnicowaną morfologię otworów i charakter uszkodzeń postrzałowych trzonu kości udowej. Różnice dotyczą zarówno otworów postrzałowych jak również charakteru, przebiegu i rozległości złamań towarzyszących.
2. Najmniejsze otwory wlotowe i uszkodzenia okostnej o regularnym kształcie wywołują postrzały śrutami o spiczastym i ostrołukowym wierzchołku. Największy zakres uszkodzeń wlotowych kości i okostnej zaobserwowano przy postrzałach śrutami typu Hollow Point z uwagi na jego predyspozycje do deformacji i rozfragmentowania.
3. Badania radioobrazowe stanowią cenne uzupełnienie oceny wzrokowej makroskopowej stanowiąc wartość przydatną do identyfikacji rodzaju użytego śrutu.